نسل دوم تبلیغات و فروش در ایران

مقدمه:

در مقاله قبلی راجع به نسل اول تبلیغات در ایران صحبت کردیم. نسلی که از نسل صفرم که بازاریابی دهان به دهان بود به بازاریابی اینترنتی وارد شد. اما در چند سال گذشته با شیوع استفاده از شبکه های اجتماعی و مخصوصا دوران پاندمی کرونا و افزایش سرعت اینترنت 2 تا سیستم توی ایران خیلی فراگیر شد. اولی شبکه اینتساگرام بود با حدود 46 میلیون کاربر ایرانی و دومی پیامرسان تلگرام با حدود 60 میلیون کاربر ایرانی فعال.

مزایا و معایب فروش در شبکه های اجتماعی

هر کدام از این شبکه ها یکسری مزایا و معایب داره. مثلا تلگرام در ابتدا یک برنامه چت نفر به نفر بود که به مرور امکانات مختلفی اضافه کرد. البته بعضی از این ویژگی ها برای ما ایرانیان تحریمه و خودش هم که فیلتر هست مشابه اینستاگرام.

در کنار این ها نرم افزارهای دیگری هم نفس میکشند مثل واتساپ یا پوسته های ایرانی تلگرام مثل ایتا و روبیکا و بله و مگابانک و … . البته بجز واتساپ بقیه این نرم افزارها اقبال زیادی بین ایرانیان کسب نکردند حتی با وجود اصرار مقامات دولتی و زوری که پشت اون ها بود. این نرم افزارها فرق نداره کدامشان، هر کدوم یکسری مزایا و معایب برای ما دارند.

مزایا

اولین مزیت سهولت راه اندازی پیج یا کانال هست. یعنی شما با صرف زمان کمتر از 3 دقیقه میتوانید یک پیج یا کانال داشته باشید و این سهولت راه اندازی پیج یا کانال باعث به وجود اومدن تعداد زیادی کسب و کار مخصوصا کسب و کارها خانگی شد. برای مثال قبلا کسی که داخل خانه کیک، غذا خانگی، صنایع دستی یا حتی محصولات زراعی داشت باید یا دهان به دهان و آشنا به آشنا محصولش رو میفروخت یا اینکه اون رو دو دستی تقدیم دلال میکرد و اونها به واسطه اینکه پول داشتند و تولیدکننده نیاز فوری به پول داشت کالا رو با قیمت پایین میخریدند و پولی رو به تولید کننده میدادند. مدل دیگه این دلالان اونهایی بودند که کالای شما رو به صورت امانی میگرفتند و داخل مغازه‌شون نگه میداشتند و هر زمان که کالا فروش رفت پول شما رو میدادند.

این باعث میشد که تولید کننده مجبور باشه با قیمت پایین جنسش رو بفروشه و از طرفی خریدار هم مجبور میشد با قیمت خیلی بالاتر کالای مورد نیازش رو خریداری بکنه.

اما امروزه شما با داشتن یک پیج یا کانال به شرط تبلیغات و اطلاع رسانی درست میتوانید مستقیما به هزاران هزار مشتری بالقوه دسترسی داشته باشید. مثلا ما در اینستاگرام حدود 46 میلیون کاربر فعال ایرانی رو داریم و خب شما اگر فقط و فقط 0.01 درصد یعنی از هر 10 هزار نفر یک نفر رو بتونید برای پیجتون تبدیل به مشتری کنید میشه 4600 نفر مشتری فعال و هدفمند که برای یک پیج کسب و کار خانگی تعداد زیادی هم هست.

مشتری با تعداد فالوور یا سابسکرایبر شما متفاوته. مشتری اون کسی هست که میاد سفارش میده نه اینکه فقط فالو یا لایک کنه. چه بسا با الگوریتم های جدید شبکه های اجتماعی وجود این افراد که به فالوور فیک و روح معروف هستند به ضرر پیج شماست که راجع به اون ها در مقالات بعدی صحبت میکنم.

همچنین وقتی شما به مستقیما به مصرف کننده نهایی دسترسی دارید خب این وسط افراد واسطه و دلال حذف میشن و کالایی که واسطه از شما میخرید مثلا 70 هزار تومن و به خریدار میفروخت 110 هزار تومن حالا شما میتونی بفروشی 90 هزار تومن و هم شما 20 هزار تومن سود بیشتری میبری و هم خریدار نهایی مبلغ کمتری پرداخت میکنه. یه بازی دو سر سود.

مزیت بعدی فروش از طریق شبکه های اجتماعی این هست که شما دیگه خواب سرمایه نخواهی داشت. این یعنی چی؟ فرض کنم کسی قبلا کیک خانگی میپخت: باید اول مواد رو میخرید، کیک رو میپخت، مشتری پیدا میکرد و بعد از تحویل کیک پولش رو دریافت میکرد. و این وسط شاید بین خرید مواد تا دریافت پول 2 یا 3 روز زمان بود. شاید در یک نگاه 2 روز زمان زیاد نباشه ولی وقتی حجم کار بالا رفته  برای شروع شما نیاز به سرمایه زیادی داری و این سرمایه اولیه رو باید داشته باشی.

اما امروزه روند کار کاملا برعکس شده. اول مشتری به شما مراجعه میکنه و کل یا بخشی از پول رو به شما میده شما با اون پول میری مواد اولیه رو میخری و در نهایت محصول رو به فرد تحویل میدی. یعنی شما دیگه نیاز به سرمایه اولیه چندانی ندارید.

مزیت سوم این هست که شما میتونید برای هر فرد یک کالای شخصی شده رو ایجاد کنید که با دیگری متفاوت هست. در همین مثال فروش کیک خانگی مشتری میتونه طرح و دیزاین و حتی در بعضی کارها مواد دلخواهش رو به شما اعلام کنه و شما بر اساس اون طرح و سلیقه مشتری میتونی کالا رو تحویل بدی. چیزی که امروزه در شبکه ها اجتماعی به شوخی یا جدی به مدل«چیزی که سفارش میدی چیزی که تحویل میگیری» معروفه.

تا اینجا ما مزایای نسل دوم تبلیغات و فروش رو گفتیم حالا بریم سراغ معایب این شیوه.

معایب

اولین عیب که این روش این هست که شما برای اینکه بتونید سفارش ها و مشتری های اولیه رو داشته باشید نیاز هست که با استفاده از ابزارهای تبلیغاتی‌ای که هست و تنوع بالایی هم در کارایی هم کیفیت و هم قیمت دارند اقدام به تبلیغ پیج خودتون بکنید. چون پیج شما باید فالوور و ممبر داشته باشه تا بتونید مشتری رو جذب کنید.

برای اینکه به این فالوور و ممبر برسید شما میتونید از راه های مختلف مثل تبلیغ پولی در پیج های دیگر یا تبادل لینک با پیج ها و کانال های دیگه استفاده کنید و با کمک هم بالا بیایید یا اینکه به شرکت هایی که کارشون افزایش ممبر و فالوور هست پول بدید تا برای شما انواع فالوور و ممبر چه فیک، چه معمولی و اختیاری یا اجباری اضافه کنند و راه نهایی و اصلی و همیشگی هم این هست که شما با استفاده از تولید محتوای مفید و همچنین تبلیغ مستقیم چه از طرق کامنت مارکتینگ چه ارسال پیام مستقیم دعوت کنید و به مرور پیج یا کانالتون رو رشد بدید و به اصطلاح فالوور ارگانیک بگیرید.

البته یک روش سئوی کلاه سیاه هم هست که زیاد توصیه نمیشه و اون این هست که شما روزانه یک تعدادی از افراد رو فالو کنید و اون ها اصطلاحا بک بدهند و دوباره فردا و فرداها همین عمل رو انجام بدید تا به یک تعداد مطلوبی برسید. البته این شیوه راه و روش های خودش رو داره که در یک مقاله دیگه راجع بهش صحبت میکنیم.

عیب دوم این شیوه های خرید و فروش و تبلیغات ناشناس بودن خریدار و فروشنده هست. یعنی هرکسی میتونه بیاد یک پیج اینستا درست بکنه و به شما سفارش بده و همینطور هرکسی میتونه یه پیج بزنه و اقدام به فروش کالا و خدمات بکنه که شاید بعضا تقلبی و کلاهبردارانه باشه که نمونه های بسیار زیادی رو در این سال ها دیدیم.

البته باید گفت که این شیوه های کلاهبردارانه درصد کمی از خریدها و تبادلات رو در بر میگیره ولی خب باید همواره مراقب بود. در مورد این موارد کلاهبردارانه و شیوه هاشون حتما در یک مقاله صحبت خواهیم کرد.

مشکل سوم سخت بودن پروسه خرید هست. اگر دقیق بشیم و یکسری از مسخره بازی‌های پیج ها رو در نظر نگیریم روند خرید ما شامل حداقل 8 مرحله زیر هست:

مشاهده کالا ← پیام به صاحب پیج ← دریافت اطلاعات تکمیلی ← تصمیم قطعی خرید ← دریافت شماره کارت ← مراجعه به خودپرداز یا موبایل بانک ← ارسال مشخصات واریز و آدرس برای فروشنده ← دریافت کالا

اگر مراحل 1 تا 7 رو بشه توی نیم ساعت جمع کرد مرحله آخر میتونه بین 2 ساعت تا چندین روز طول بکشه

مشکل چهارم این هست که در فروش اینستاگرامی نمیشه چیزهای متنوعی فروخت. شما توی پیج اینستاگرامی نهایتا بتونی کالای فیزیکی یا خدماتی که نیاز به حضور یکی از طرفین هست مثل سفره آرایی بفروشی ولی امکان اینکه بتونی محصولات مجازی یعنی کالایی که فرد سفارش میده و فایلی رو دانلود میکنه رو بفروشی بسیار کمه  و اگر هم بشه با سختی بسیار هست. چرا؟ چون ماهیت اصلی این شبکه ها برای فروش نیست بلکه بیشتر برای اشتراک گذاری لحظات و تجربیات هست.

مورد بعدی که هست شمشیر بلند و دامکلوس فیلترینگ هست که همواره بالای سر این شبکه هاست و خب دیدیم که ناگهان با خواب ناجور یک مسئول فلان سیستم فیلتر میشه. جالبه بدونید که از بین 10 سایت پربازدید اول دنیا تا این لحظه 8 تا از اون ها در ایران فیلتر هست.

در جدول زر به صورت خلاصه مزایا و معایب این شبکه ها رو لیست کردم.

نسل سوم

همه این معایب بالا چه معایب نسل اول چه معایب نسل دوم و چه حتی دخالت های بیجای دولتی باعث شده که ما نیاز به نسل سوم تبلیغات و فروش داشته باشیم.

اگر گذر از نسل صفرم که تبلیغات دهان به دهان بود به نسل اول رو جهش نامگذاری کنیم و حرکت از نسل اول به نسل دوم رو انفجار نام ببریم حرکت از نسل دوم به سوم رو میتونیم انقلاب فروش نامگذاری کنیم.

این انقلاب بر روی دو پایه استوار هست. اولین و پایه ای ترین پایه اون شبکه های بلاکچین و قراردادهای هوشمند هست که به صورت خلاصه اولا در این سیستم ها تمام نقل و انتقالات به صورت کاملا شفاف ولی با حفظ پرایوسی و امنیت هست. دوما از رصد و مداخلات دولت ها دور هست و سوما امکان هک و از بین رفتن اطلاعات این سیستم ها به دلیل نوع کدنویسی و تکنولوژی بکار رفته بسیار پایین هست.

ستون دیگر این انقلاب هم هوش مصنوعی هست که اولا ارتباطات میان خریدار و فروشنده رو با استفاده از نیازسنجی دقیق خریدار و تعاملات اون با سایر سرویس ها بهتر میکنه و ثانیا چون این هوش مصنوعی دائما در حال یادگیری، بهبود و تجزیه و تحلیل اطلاعات هست میتونه بهترین دستیار شما برای خرید یا فروش باشه که در مورد این نسل و انقلاب در مقاله بعدی صحبت میکنیم.

نکته مهمی که هست اینه که ما الان در ابتدای این انقلاب قرار داریم و هر کس زودتر سوار این قطار بشه زودتر هم میتونه به درآمد بالا برسه.

نتیجه گیری:

نسل دوم تبلیغات و فروش در ایران، که به واسطه‌ی شیوع شبکه‌های اجتماعی نظیر اینستاگرام و تلگرام شکل گرفته، تحول عظیمی در شیوه‌های تجاری به وجود آورده است. این نسل از تبلیغات، با ارائه مزایای برجسته‌ای مانند سهولت راه‌اندازی، کاهش نیاز به سرمایه اولیه، و امکان فروش مستقیم به مصرف‌کننده نهایی، مسیرهای جدیدی را برای کسب‌وکارها باز کرده است. با این حال، چالش‌هایی نیز وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به نیاز به تبلیغات مؤثر، ناشناس بودن برخی از خریداران و فروشندگان، پیچیدگی فرآیند خرید، و مشکلات مربوط به فیلترینگ اشاره کرد.

در این وضعیت، ورود به نسل سوم تبلیغات و فروش، که بر پایه‌های بلاکچین و هوش مصنوعی استوار است، به نظر می‌رسد راه‌حلی جامع برای رفع مشکلات نسل‌های پیشین ارائه دهد. بلاکچین با ویژگی‌های امنیتی و شفافیت خود و هوش مصنوعی با توانایی تحلیل و بهبود مستمر، به کسب‌وکارها کمک خواهند کرد تا در محیطی امن‌تر و کارآمدتر فعالیت کنند. در نتیجه، این تغییرات به ویژه برای کسانی که زودتر به این انقلاب پیوسته و از مزایای آن بهره‌برداری کنند، فرصت‌های جدید و چشمگیری را فراهم خواهد کرد.

در نهایت، موفقیت در دنیای تبلیغات و فروش آینده نه تنها به ابزارهای جدید و تکنولوژی‌های نوین بستگی دارد، بلکه به توانایی کسب‌وکارها در انطباق با این تغییرات و استفاده بهینه از آنها نیز مرتبط است. به این ترتیب، کسب‌وکارها باید خود را برای پذیرش این تحولات آماده کنند و با بهره‌برداری از فرصت‌های نوین، در مسیر رشد و پیشرفت قرار گیرند.